Khương hoạt còn có tên gọi là Khương thanh, Hồ Vương
Sứ Giả, Tây Khương Hoạt, Xuyên Khương Hoạt, Trúc tiết khương, tên khoa học
là Notopterygium incisum Ting ex H. T. Chang. Thuộc họ Cần
(Apiaceae). Dược liệu chủ yếu được trồng ở Tứ Xuyên, Cam Túc, Thanh Hải
(Trung Quốc). Cây được thu hoạch vào đầu xuân hay mùa thu, người ta
thường đào lấy rễ hoặc thân rễ, loại bỏ rễ con và đất, phơi hoặc sấy khô
để làm thuốc.
Theo Đông y, khương hoạt vị cay,
đắng, tính ôn, vào kinh bàng quang, can và thận. Có tác dụng tán hàn giải
biểu, khu phong thắng thấp, giảm đau. Chủ trị các chứng ngoại cảm phong
hàn, trừ phong thấp, đau đầu không mồ hôi, cổ cứng gân gấp, khớp
xương đau nhức, phong thủy phù thũng, ung nhọt lở độc,...
Khương hoạt, vị thuốc quý trừ phong hàn thấp.
Theo nghiên cứu của y học hiện đại Khương
hoạt có chứa dầu bay hơi, β-sitosterol, hợp chất Coumarins, hợp chất
Phenols, Daucossterol, Imperatorin, Organic acids và Alkaloids... có tác
dụng giảm đau và giải nhiệt, ức chế đối với chân khuẩn da, trực khuẩn brinell.
Thành phần tan trong nước của Khương họat còn có tác dụng chống rối lọan
nhịp tim thực nghiệm. Dầu bay hơi cũng có tác dụng chống viêm, giảm đau, giải
nhiệt, và có thể chống lại thiếu máu cơ tim do hoocmon tuyến yên gây ra và tăng
gia lưu lượng máu dinh dưỡng cơ tim.
Khương hoạt thường được phối với các vị thuốc khác để điều trị hiệu quả
bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc điều trị hiệu quả bệnh từ khương hoạt
Phương thuốc quý của Đông y chuyên trị phong hàn thấp.
Bài 1: Thang khương hoạt thắng thấp: khương
hoạt 8g, độc hoạt 8g, cảo bản 8g, phòng phong 12g, mạn kinh tử 12g, xuyên khung
4g, cam thảo 4g. Sắc uống. Trị các chứng phong hàn ở ngoài biểu, đau đầu, đau
lưng, khớp vai đau mỏi cấp tính.
Bài 2: Khương hoạt 12g, kê huyết đằng 16g, tần
cửu 20g, uy linh tiên 12g, đương quy 12g. Sắc uống. Trị viêm khớp do phong
thấp.
Bài 3: Quyên tý thang: chích thảo 4g,
khương hoàng 4g, phòng phong 8g, đương quy 8g, khương hoạt 8g, xích thược 8g,
hoàng kỳ 12g, gừng tươi 3 lát, đại táo 8g. Sắc uống. Tác dụng: khu phong hòa
hoãn. Trị phong thấp đau nhức, viêm dây thần kinh quanh khớp vai.
Bài 1: Thang cửu vị khương hoạt: khương hoạt 6g,
phòng phong 6g, bạch chỉ 4g, sinh địa hoàng 4g, thương truật 6g, hoàng cầm 4g,
tế tân 2g, cam thảo 4g, xuyên khung 4g. Sắc uống. Trị thấp tà, ngoại cảm phong
hàn, nhiệt tàng ở trong lý, đầu đau, mình nhức, không ra mồ hôi; mạch phù khẩn.
Bài 2: Khương hoạt phụ tử thang: bạch chỉ
4g, thăng ma 6g, cam thảo 6g, khương hoạt 6g, ma hoàng 6g, thương truật 6g,
phòng phong 6g, phụ tử chế 4g. Sắc uống. Trị đau đầu do hàn.
Kiêng kỵ: Người đau đầu, đau mình do huyết
hư, bệnh không phải do phong hàn thì không dùng.
- Điều trị hiệu quả phụ nữ có thai bị phù
thũng: Khương hoạt, La bạc tử hai vị sao tán nhỏ,
mỗi lần uống 6 -8g, uống 3 ngày, ngày thứ nhất 1 lần, ngày thứ hai 2 lần, ngày
thứ ba 3 lần. Dùng rượu hâm nóng chiêu thuốc.
- Điều trị hiệu quả câm nói ngọng, chân
tay co quắp, tê dại mất tiếng: Khương hoạt tán nhỏ, mỗi lần uống 8 -12g,
dùng rượu chiêu thuốc.
Lưu ý: Độc hoạt và khương hoạt đều trị
phong thấp, đau khớp và thường phối hợp với nhau. Nhưng khương hoạt đi thẳng
lên đầu, đi sang cánh tay, nên có tác dụng tốt đối với phong hàn thấp tà ở phần
trên của cơ thể; độc hoạt đi từ khu vực ngực bụng, lưng, gối, có tác dụng tốt
với phần dưới của cơ thể. Nếu đau khắp cả người thì dùng đồng thời cả khương
hoạt lẫn độc hoạt.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về
chủ đề "Khương hoạt, vị thuốc quý trừ phong hàn thấp". Tuy Khương
hoạt có công dụng điều trị hiệu quả bệnh hiệu quả nhưng để đạt được hiệu quả
cao trong việc hỗ trợ điều trị cũng như điều trị hiệu quả đúng bệnh, đúng liều
lượng và an toàn thì người bệnh không nên tự ý mua thuốc về uống mà phải có sự
hướng dẫn của thầy thuốc.
